در برنامه شب گذشته «جام جم» مواردی چون لزوم توجه به داشته‌ها و ظرفیت‌های ملی، بازنمایی آسیب‌های اجتماعی و تبعات آن، لزوم ارائه راه حل توسط فیلمسازان و … مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی شبکه، برنامه تلویزیونی «جام جم» با موضوع «نسبت رسانه با آسیب‌های اجتماعی» شب گذشته ۲۵ شهریور با حضور مصطفی فارویی مدیرکل طراحی و راهبردی سازمان صداوسیما و سیدمهدی ناظمی قره‌باغ مدرس دانشگاه و به میزبانی سیداحمد موسوی روی آنتن شبکه یک رفت.

بازنمایی آسیب‌های اجتماعی می‌تواند در ترویج آنها مؤثر باشد

ناظمی قره‌باغ با اشاره به موضوع آسیب‌های اجتماعی گفت: آسیب‌های اجتماعی امری ذاتی در فرهنگ و جهان امروز و در ملازمت با مدرنیسم است. در جهان مدرن، مناسباتی در امور اجتماعی شکل گرفته که منجر به ظهور آسیب‌های اجتماعی می‌شود و این موضوع کاملاً یک مسئله جهانی است. کشور ما به‌ویژه از سال ۶۸ به بعد و حتی پیش‌تر در دوره پهلوی، در مسیر مدرنیزاسیون گرفتار فضاهایی شد که آسیب‌های مختلف اجتماعی را وارد کرد. در همان زمان، اندیشمندانی همچون شهید آوینی و رفیع‌پور درباره مخاطرات این روند هشدار داده بودند، اما توجه کافی به تبعات اجتماعی آن نشد.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: رسانه‌های عمومی به‌ویژه تلویزیون‌های ملی، در جهان امروز بسیار محتاط عمل می‌کنند زیرا بازنمایی آسیب‌های اجتماعی می‌تواند در ترویج آنها مؤثر باشد. با این حال در کشور ما سیاست‌های رسانه‌ای بارها دچار خطا شده است. در بسیاری از کشورها سیاستگذاری رسانه‌ای به‌صورت تخصصی و پشت درهای بسته انجام می‌شود و مردم در جریان جزئیات آن قرار نمی‌گیرند اما در ایران درباره سیاست‌های کاملاً تخصصی در رسانه عمومی صحبت می‌شود و این امر سوءتفاهم‌های گسترده‌ای برای مخاطبان ایجاد می‌کند.

ناظمی قره‌باغ تصریح کرد: یکی از نمونه‌های مدیریت موفق جهانی در عرصه رسانه، حذف محتوای پورنوگرافی کودکان از اینترنت عمومی است. با وجود فعالیت پنهانی شبکه‌های مجرمانه، دسترسی عمومی به این محتوا تقریباً غیرممکن شده است. این تجربه نشان می‌دهد که حذف چنین پدیده‌هایی از عرصه عمومی می‌تواند به مدیریت درست بحران‌های اجتماعی کمک کند و مانع از گسترش و عادی‌سازی آنها شود.

«خانه پدری» پدران ایرانی را در نسل‌های مختلف دخترکش و زن‌آزار معرفی می‌کرد

وی با اشاره به فیلم «خانه پدری» افزود: مسئله اصلی، نوع معرفی اجتماع ایران در آثار نمایشی است و برخی تولیدات سینمایی تصویری تحریف‌شده از جامعه ایرانی ارائه می‌دهند. این اثر با وقاحتی آشکار، پدران ایرانی را در نسل‌های مختلف دخترکش و زن‌آزار معرفی می‌کرد، در حالی که هیچ ارتباطی با مقوله آسیب‌های اجتماعی نداشت. چه این نمونه‌های رادیکال و وقیح باشند و چه نسخه‌های نرم‌تر مانند سریال «پدرسالار»، در نهایت به تخریب ساختار خانواده و اجتماع ایران منجر می‌شوند.

ناظمی قره‌باغ اظهار کرد: برخی از تولیدات نمایشی تنها با هدف فروش، جذب مخاطب یا محبوبیت در جشنواره‌های خارجی ساخته می‌شوند و هیچ کمکی به حل معضلات اجتماعی کشور نمی‌کنند. جشنواره‌های اروپایی اغلب علاقه‌مند هستند تصویری خاص و دردآور از کشورهای آسیای غربی و آفریقایی نشان دهند و همین مسئله باعث می‌شود که برخی فیلم‌ها در ایران، صرفاً برای تطابق با این خوانش تولید شوند.

اگر فیلمسازی خود را روشنفکر بداند، باید در آثارش راه‌حل ارائه دهد

وی تأکید کرد: اگر فیلمسازی خود را روشنفکر بداند، باید در آثارش راه‌حل ارائه دهد، نه صرفاً بازنمایی مشکل. در سینمای غرب، فیلم‌هایی درباره سقط جنین وجود دارد که در آن خانواده‌ها نقش بازدارنده دارند و راه‌حل‌هایی برای مواجهه با مسئله مطرح می‌شود، اما در ایران اغلب تولیدات فقط به نمایش بحران اکتفا می‌کنند.

مهمان برنامه «جام جم» تاکید کرد: جمعیت یک اصطلاح علمی در علوم اجتماعی است و باید در سیاستگذاری‌ها به آن پرداخته شود. بحران جمعیت، یک مسئله فراجناحی و ملی است که هر حکومتی در ایران مستقر شود به زودی با آن مواجه خواهد شد و ممکن است به شکست ساختاری بینجامد. رسانه ملی موظف است در برنامه‌های تخصصی به این موضوعات بپردازد، اما در شبکه‌های عمومی‌تر باید تصویری امیدبخش و درست از آینده برای مردم ترسیم کند. در حوزه برنامه‌های نخبگانی، ما دچار ضعف جدی هستیم. باید در شبکه‌هایی مانند چهار و خبر، رادیکال‌ترین منتقدان سیاست‌های جمعیتی کشور دعوت شوند تا دیدگاه خود را صریح بیان کنند.

مسئله اصلی، رهاشدگی حکمرانی در حوزه فرهنگی و اجتماعی است

وی ادامه داد: مثال دیگر، رانندگی در حالت مستی است. در برخی کشورها همچون آمریکا، حتی با کمترین میزان الکل، فرد بلافاصله به زندان منتقل می‌شود اما در ایران با وجود غیرقانونی بودن مصرف مشروبات الکلی، فرد متخلف گاه تنها جریمه جزئی دریافت می‌کند. مسئله اصلی، رهاشدگی حکمرانی در حوزه فرهنگی و اجتماعی است. دولت‌مردان تحت تأثیر شعارها و فضای عامه‌پسند قرار می‌گیرند و کشور در بلاتکلیفی باقی می‌ماند. باید به جای بازتولید مشکلات در آثار نمایشی یا سیاسی‌کاری در رسانه‌ها، به ارائه راه‌حل پرداخته شود. در برنامه‌های نخبگانی حتی می‌توان به مخالفان سیاست‌های جمعیتی یا حامیان سقط جنین تریبون داد تا صریح سخن بگویند، اما در نهایت باید خط‌مشی مصوب کشور اجرا شود.

ناظمی قره‌باغ با اشاره به سخنان اخیر مقام معظم رهبری گفت: مسئولان نمی‌توانند بگویند چون مشکلات معیشتی یا شرایط جنگی داریم، نیازهای مردم را نادیده می‌گیریم. همان‌طور که مردم به آب سالم نیاز دارند، به تنفس فرهنگی و اجتماعی سالم نیز نیازمندند و اگر رسانه این نیاز را تأمین نکند، جامعه با آب آلوده فرهنگی مسموم می‌شود. انسان موجودی اجتماعی است و اگر زیست اجتماعی درست برای او فراهم نشود، در فضای آنارشیستی رسانه‌های خصوصی و شبکه‌های اجتماعی جهانی محو خواهد شد.

باید در کنار آسیب‌ها نقاط قوت و فرصت‌ها نیز دیده شود

در ادامه این برنامه فارویی درباره نسبت سند تحول و آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: سند تحول نسبت مستقیمی با آسیب‌های اجتماعی دارد و ایجاد مسئله در حوزه آسیب‌ها مهم‌ترین هدف سند تحول است. در سند تحول، هم مجهولات مشخص شده و هم بر آنها تأکید فراوان شده است. نگاه صرف به مشکلات کافی نیست، بلکه باید در کنار آسیب‌ها، نقاط قوت و فرصت‌ها نیز دیده شود. هیچ مسئله‌ای صرفاً با پرداختن به مجهولات حل نخواهد شد. ما مشکلاتی مانند اعتیاد، طلاق، خودکشی و کودکان کار داریم، اما برای حل آنها باید به ریشه‌های مشکلات توجه کنیم. در برابر آسیب‌ها، توانمندی‌ها و فرصت‌ها وجود دارد که باید به آنها پرداخت.

وی ادامه داد: تمدن ایرانی اسلامی، قرآن، عترت، فرهنگ همسایگی، همشهری بودن و سرمایه‌های اجتماعی ما ظرفیت‌هایی هستند که می‌توانند افراد را به جامعه پیوند دهند و مانع گسترش آسیب‌ها شوند. ما نمی‌توانیم مدام فقط از ضعف‌ها بگوییم. باید نمونه‌های موفق و ارزشمند جامعه را روایت کنیم. روایت خانواده‌های شهدا یا موفقیت‌های ورزشی، مصادیقی از ظرفیت‌های امیدبخش هستند که می‌توانند جایگزین نگاه صرفاً آسیب‌محور شوند. پرداختن صرف به تاریکی‌ها، بدون معرفی داشته‌ها و فرصت‌ها، جامعه را به سمت یأس می‌برد.

مدیرکل طراحی و راهبردی سازمان صداوسیما ابراز کرد: وظایف سازمان در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در ارتباط با آسیب‌های اجتماعی، در قانون مشخص شده و در برنامه هفتم توسعه نیز آمده است. در موضوعاتی مانند کودکان کار، اعتیاد، خودکشی و آسیب‌های ناشی از مشروبات الکلی، تولیدات متعددی در تلویزیون، رادیو و بخش‌های خبری انجام شده است. به‌طور دقیق می‌توان گفت تنها در حوزه اعتیاد، ۶۸ ساعت در شبکه خبر و ۱۷۰ ساعت در رادیو برنامه تولید شده است.

باید به داشته‌ها و ظرفیت‌های ملی توجه شود

فارویی با اشاره به نقش قرارگاهی رسانه ملی گفت: این نقش بسیار مهم است و حتی پیش و بیش از حوزه‌های نظامی، این صداوسیما است که مسئولیت دارد. برای ایفای نقش قرارگاهی، باید داشته‌ها و ظرفیت‌های جامعه شناسایی شود. صداوسیما قرارگاه رسانه‌ای کشور است و باید بتواند ظرفیت‌ها و نیروهای مختلف را به هم پیوند دهد. نمایش مستقیم صحنه‌های قتل یا سرقت خود آسیب‌زاست و در همه دنیا این موضوع پذیرفته شده است. البته این به معنای انکار مسائل نیست. باید درباره آمار و ابعاد مشکلات اجتماعی مانند خودکشی یا اعتیاد سخن گفت، بدون آنکه صحنه‌های مخرب و آسیب‌زا بازنمایی شوند.

فارویی اظهار کرد: اگر بخواهیم صرفاً با تمرکز بر ضعف‌ها و مشکلات عمل کنیم، عقب می‌مانیم. باید در کنار بیان آسیب‌ها، ده‌ها برابر آن به داشته‌ها و ظرفیت‌های ملی توجه شود. امروز به همان میزان که درباره معضلاتی مانند اعتیاد یا طلاق صحبت می‌کنیم، باید درباره جوانان موفق، خانواده‌های متعهد، پیشرفت‌ها و ظرفیت‌های تمدنی نیز سخن بگوییم.

وی ادامه داد: در صنعت سینما حتی در آمریکا، موضوعات سنگینی مانند خودکشی نوجوانان بدون راه‌حل رها نمی‌شود و همواره قهرمان‌محور است. در سینمای ما اما گاهی روایت‌ها بدون ارائه راه‌حل و قهرمان ساخته می‌شود، در حالی که مخاطب نیازمند امید و راه‌حل است. آینده‌ای که ما باید ترسیم کنیم، خانه مادربزرگه است؛ جایی که مشکلات مطرح می‌شود اما در کنار هم حل می‌شود. برخلاف برخی دیدگاه‌ها، مردم باید بدانند سیاست‌های رسانه ملی چیست و چه تصمیماتی گرفته می‌شود. به همین دلیل معتقدم سند تحول صداوسیما نیاز به بازنگری بر اساس نقدها و پیشنهادهای مردم و هنرمندان حزب‌اللهی دارد.

بسیاری از دستورات اسلامی می‌توانند راهگشا باشند

مدیرکل طراحی و راهبردی سازمان صداوسیما با اشاره به چگونگی حل این مسائل تصریح کرد: الگوی ما برای حل آسیب‌های اجتماعی، عمل به اصول و فروع اسلام است. بسیاری از دستورات اسلامی مانند صدقه دادن یا تعاون، ماهیتی اجتماعی دارند و می‌توانند راهگشای مشکلات باشند. اگر بتوانیم این سرمایه‌ها را در رسانه بازگو کنیم، مردم نیز در تولید و روایتگری مشارکت می‌کنند. همان‌گونه که درباره جنگ و مقاومت، ظرفیت مردمی عظیمی برای روایت وجود دارد.

فارویی ادامه داد: یکی از ویژگی‌های قرارگاه رسانه‌ای، رصد دقیق وضعیت کشور و میزان تولیدات است. مرکز تحقیقات صداوسیما یکی از بهترین مراکز رصد و افکارسنجی در کشور است که حتی اثرسنجی فعالیت‌ها را انجام می‌دهد. بر اساس همین رصدها بود که متوجه شدیم بسیاری از خوزستانی‌ها یا لرستانی‌ها خود را در تلویزیون ملی نمی‌بینند. بنابراین پرداختن به هویت منطقه‌ای و ملی، به‌عنوان اولویت در دستور کار قرار گرفت.

اهمیت هم‌افزایی میان دولت و رسانه ملی

وی تأکید کرد: حتی در سریال‌ها و فیلم‌های خارجی، شخصیت منفی هیچ‌گاه آن‌قدر بالا برده نمی‌شود که جای قهرمان را بگیرد، اما در تولیدات ما این مشکل دیده می‌شود. همان‌گونه که شهید رئیسی، حرکت گروه‌های جهادی را آغاز تمدن اسلامی دانستند، یا دکتر پزشکیان بر اهمیت مسجد تأکید دارند، صداوسیما باید این ظرفیت‌ها را به درستی منعکس کند. رسانه ملی قرارگاه کشور است و باید نظرات نخبگان و مردم را به دولت منتقل کرده و از فرصت‌های سیاسی و اجتماعی به نفع حل مسائل استفاده کند.

مدیرکل طراحی و راهبردی سازمان صداوسیما گفت: در موضوع سیاست‌های جمعیتی، کشور حرکت خوبی را آغاز کرده بود و نتایج مثبت اولیه نیز دیده می‌شد، اما در ادامه برخی سیاست‌ها دچار عقبگرد شد. دلیل این عقبگرد، ناهماهنگی بین سیاستگذاران، مجریان و رسانه بود. رسانه باید بتواند این حلقه‌های مفقوده را پر کند و نقش خود را در آگاهی‌بخشی و پیوند میان مردم و مسئولان ایفا کند.

فارویی در پایان با اشاره به وظایف رسانه ملی تصریح کرد: حتی اگر برخی تیم‌های کارشناسی یا مدیریتی با موضوعات موافق نباشند، رسانه موظف است در کنار دولت و نهادهای رسمی عمل کرده و ظرفیت‌ها را به خدمت مسائل ملی و اجتماعی کشور درآورد. این همکاری و هم‌افزایی با دولت و جامعه، از اهمیت بالایی برخوردار است و رسانه ملی باید همواره در ایفای این نقش پیشتاز باشد.

کد خبر 6593012 عطیه موذن ""

• نداشتن مخاطب دو شبکه تلویزیون را تعطیل کرد/ تحول ادامه دارد؟

• سینما برای خانواده است یا علیه آن؟

• علیرضا قزوه: ما پاسداران خوبی برای زبان فارسی نبوده‌ایم!

• سیمای اربعین با مژده لواسانی و دیگران؛ نقد میرفتاح به تلویزیون چه بود؟

• رسانه ملی نباید روابط عمومی دولت باشد؛ مجال صداهای مختلف را فراهم کنید

""

• محورهای رایزنی «پوتین» و نخست وزیر هند

• تولیدکنندگان؛ قهرمانان کارزار با تورم و کسری بودجه در عرصه اقتصاد

• ۳۵۰ برنامه فرهنگی و اجتماعی هفته دفاع مقدس در گرگان برگزار می‌شود

• فیلمساز روشنفکر باید در آثارش راه‌حل ارائه دهد؛ اهمیت توجه به داشته‌ها

• دشمن با جنگ نرم به دنبال تغییر هویت ایرانیان است

• اکران مستند «آوار جان» همزمان با سالگرد حادثه معدن طبس در یزد

• اهدای ۲۵ هزار بسته لوازم التحریر در مشهد

• تظاهرات ضدآمریکائی در لندن همزمان با حضور «ترامپ» در انگلیس+ فیلم

• ۷۰ درصد بانوان شهیده، جانباز و آزاده کشور از خوزستان هستند

• آغاز توزیع ۵۴ هزار بسته نوشت‌افزار بین دانش‌آموزان نیازمند خوزستان

""

• دستگیری هنجارشکنان خیابان بهار در تبریز

• برگزاری نشست اطلس تجارت ایران؛ تلاشی ملی برای هم‌افزایی دولت است

• مرکز اصلی پیوند کبد ایران کجاست؟

• برنامه مسابقات جهانی کشتی فرنگی؛ جدال میرزازاده با حریفان در روز نخست

• آیا گوشت قرمز پروتئین بیشتری نسبت به گوشت سفید دارد؟

• ظرفیت پذیرش دانشجو در کنکور به ۵۰۱ هزار نفر رسید؛ رشد ویژه پیام نور

• افشاگری نماینده پارلمان اوکراین درباره نقش زلنسکی در ترور ترامپ و کرک!

• کشتی آزاد ایران چگونه «آقای» جهان شد؛ طلسم‌شکنی با چند عامل تاثیرگذار

• انفجار گاز در پردیس اهواز جان ۶ نفر را گرفت

• نقش کلیدی بسیج در موفقیت عملیات موشکی سپاه در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه

""""""""""""""""

• 

  روزنامه‌های صبح چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های ورزشی سه‌شنبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های اقتصادی سه‌شنبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های صبح سه‌شنبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۴