جمهوری آذربایجان با میزبانی از مذاکرات امنیتی سوریه و رژیم صهیونیستی، نقش میانجی را برای طرحی ایفا می‌کند که هدف آن تحمیل ترتیبات امنیتی اسرائیل بر دمشق است؛ سیاستی که آشکارا اصل همبستگی اسلامی را نقض کرده و در تضاد کامل با مواضع ایران و ترکیه است.

به گزارش مشرق، رسانه‌های جمهوری آذربایجان از برگزاری یک نشست امنیتی سطح بالا میان نمایندگان رژیم صهیونیستی و سوریه در باکو در تاریخ ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۷ شهریور ۱۴۰۴) خبر داده‌اند. این نشست در ادامه تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به یک توافق امنیتی در جنوب غربی سوریه برگزار می‌شود.

به گزارش وب‌سایت خبری جمهوری آذربایجان که به نقل از «اسکای نیوز عربی» این خبر را منتشر کرده، این مذاکرات بر روی طرح پیشنهادی رژیم اسرائیل برای بازآرایی ترتیبات نظامی و امنیتی در این منطقه متمرکز است. جزئیات این طرح که چند هفته پیش به سوریه ارائه شده، شامل تقسیم منطقه‌ای از جنوب غربی دمشق تا مرز اسرائیل به سه ناحیه با سطوح مختلف حضور نظامی و انواع تسلیحات برای ارتش سوریه است.

این گزارش در حالی منتشر می‌شود که پیشتر نیز خبرهایی مبنی بر دیدارهای محرمانه میان مقامات سوری و اسرائیلی در باکو در ماه‌های ژوئیه و اوت ۲۰۲۵ منتشر شده بود که نشان‌دهنده نقش فزاینده جمهوری آذربایجان به عنوان میزبان برای گفتگوهای دو طرف است.

همچنین، در روزهای اخیر، رسانه‌های آذربایجانی به نقل از سفیر رژیم اسرائیل در باکو از برنامه‌ریزی برای برگزاری چندین نشست سطح بالای دیگر میان اسرائیل و جمهوری آذربایجان تا پایان سال ۲۰۲۵ خبر داده بودند. این دیدارها با هدف تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی و سیاسی صورت می‌گیرد.

علاوه بر این نشست امنیتی، در تاریخ ۱۶ سپتامبر (۲۵ شهریور) نیز رئیس سرویس دولتی مهاجرت جمهوری آذربایجان با سفیر رژیم اسرائیل در باکو دیدار و در خصوص تقویت همکاری‌ها در زمینه سیاست‌های مهاجرتی گفتگو کرده بود.

مجموعه این دیدارها و نشست‌ها، حاکی از فعالیت‌های دیپلماتیک گسترده و چندوجهی رژیم اسرائیل در پایتخت جمهوری آذربایجان در این بازه زمانی است. با این حال، محوری‌ترین گزارش رسانه‌های آذربایجانی در خصوص تاریخ ۱۸ سپتامبر، به نشست امنیتی میان اسرائیل و سوریه اختصاص دارد.

جزئیات طرح جدید تل‌آویو برای سوریه

طرح ارائه شده از سوی تل‌آویو، بر اساس مدل پیمان صلح امضا شده میان اسرائیل و مصر در سال ۱۹۷۹ (پیمان کمپ دیوید) استوار است. در چارچوب آن پیمان، شبه‌جزیره سینا به سه منطقه تقسیم شد که در هر یک، سطح متفاوتی از حضور نیروهای نظامی و تسلیحات مجاز بود.

رژیم صهیونیستی پیشنهاد کرده است که همین اصل در مورد منطقه واقع در جنوب غربی سوریه – از نزدیکی دمشق تا مرزهای فلسطین اشغالی – اجرا شود. این طرح شامل تقسیم این اراضی به سه منطقه است که در محدوده نزدیک به مرز، استقرار سلاح‌های سنگین و واحدهای ارتش به طور کامل ممنوع خواهد بود و تنها حضور نیروهای پلیس و امنیت داخلی در آن مجاز است. علاوه بر این، ممکن است پرواز هواپیماهای نظامی سوریه بر فراز این منطقه نیز محدود شود.

در مقابل، اسرائیل آمادگی خود را برای عقب‌نشینی مرحله‌ای از مناطقی که در ماه‌های اخیر در سوریه تحت کنترل خود درآورده، اعلام کرده است. با این حال، تل‌آویو بر حفظ حضور خود در ارتفاعات استراتژیک جبل الشیخ (کوه حرمون) اصرار دارد.

بر اساس این گزارش، در چارچوب این پیشنهاد، قرار است دیداری سه‌جانبه میان «ران درمر»، وزیر امور راهبردی رژیم صهیونیستی و «اسعد الشیبانی»، وزیر امور خارجه جدید سوریه، با حضور «تام باراک»، میانجی آمریکایی، در لندن برگزار شود.

علاوه بر این، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، تمایل خود را برای دیدار با «احمد الشرع»، رئیس‌جمهور سوریه، در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در پایان ماه سپتامبر ابراز کرده است. با این حال، منابع آگاه احتمال برگزاری چنین دیداری در آینده نزدیک را اندک می‌دانند.

نقض آشکار اصل همبستگی اسلامی

باید یادآوری کرد که در حال حاضر، تمام جهان اسلام یکی از پرتنش‌ترین دوران خود را با رژیم صهیونیستی سپری می‌کند. در شرایطی که سیاست‌های اشغالگرانه و جنایتکارانه اسرائیل در غزه، قدس، سوریه و تمام منطقه ادامه دارد، ابتکار دولت آذربایجان برای «میانجی‌گری» میان سوریه و اسرائیل، از همان ابتدا به عنوان خنجری از پشت به ترکیه، ایران و در کلیت آن، به جهان اسلام ارزیابی می‌شود.

در واقع، همبستگی اسلامی تنها یک شعار نیست، بلکه مهم‌ترین اصلی است که امروز موجودیت امت را حفظ می‌کند. اقدام دولت آذربایجان، نقض آشکار این اصل است؛ زیرا در حالی که جهان اسلام برای منزوی کردن و قطع روابط با این رژیم غاصب مبارزه می‌کند، نقش میانجی‌گری باکو به مشروعیت‌بخشی به صهیونیست‌ها خدمت می‌کند. این سیاستی است که بدون شک وحدت اسلامی را تضعیف کرده و به دشمن فرصت تنفس می‌دهد.

در تضاد با مواضع ایران و ترکیه

در حالی که ترکیه موضعی سرسختانه علیه اسرائیل در منطقه اتخاذ کرده، اقدامات باکو در جهت مخالف، به پیوندهای برادری با این «کشور برادر» ضربه می‌زند.

از سوی دیگر، موضع ایران در قبال همبستگی اسلامی نیز روشن است: تهران همواره مسئله فلسطین را اولویت امت اسلامی دانسته است. اقدام دولت آذربایجان در زیر پا گذاشتن این خط مشی، تحت عنوان «گفتگوی» سوریه و اسرائیل، در عمل حرکتی علیه مواضع جمهوری اسلامی ایران نیز به نظر می‌رسد.

پر واضح است که تلاش‌های میانجی‌گرانه، موقعیت رژیم اشغالگر را بیش از پیش تقویت خواهد کرد و این رژیم فرصتی برای حملات جدید علیه ملت‌های مسلمان به دست خواهد آورد. بنابراین، کمک دولت آذربایجان به این فرآیند، ثبات در منطقه را بیش از گذشته متزلزل می‌سازد.